Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”

Od 1 stycznia 2017 r., z tytułu urodzenia się żywego dziecka z ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu, przysługuje prawo do jednorazowego świadczenia w wysokości 4000 zł, przyznawanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin
„Za życiem” .

Jednorazowe świadczenie przysługuje bez względu na osiągane dochody.
Aby uzyskać jednorazowe świadczenie, konieczne jest spełnienie kilku warunków.

Podstawowym warunkiem uzyskania jednorazowego świadczenia jest posiadanie przez dziecko zaświad-czenia lekarskiego, potwierdzającego ciężkie i nieodwracalne upośledzenia albo nieuleczalną chorobę za-grażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Zaświadczenie takie powinno być wystawione przez lekarza z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzie-lanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarza, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód w przychodni, z którą NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii lub neonatologii, neurologii dzie-cięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej. Obowiązujące przepisy nie przewidują sformalizowane-go wzoru takiego zaświadczenia.

Ponadto, podobnie jak w przypadku jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. beciko-wego), jednorazowe świadczenie przysługuje  w sytuacji, gdy matka dziecka pozostawała pod opieką me-dyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia  porodu. Fakt ten należy potwierdzić odpowiednim za-świadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną. Wzór tego zaświadczenia okre-ślony jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia po-twierdzającego pozostawanie pod ta opieką (Dz. U. z 2021., poz. 199). Pobierz tekst rozporządzenia . Istot-ne jest, że wymóg legitymowania się zaświadczeniem o pozostawaniu pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu, nie dotyczy opiekuna prawnego, opiekuna faktycznego i osoby, która przysposobiła dziecko.

Z wnioskiem o jednorazowe świadczenie może wystąpić: matka, ojciec, a także opiekun prawny albo opie-kun faktyczny (opiekun faktyczny, to osoba faktycznie zajmująca się dzieckiem, jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka),  będący świadczeniobiorcą świadczeń opieki zdrowotnej lub osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji -w rozumieniu przepi-sów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków pu-blicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.) – spełnienie tego warunku wnioskodawca potwierdza podpisując wniosek o ustalenie prawa do jednorazowego świadczenia zawierający odpowiednie oświad-czenie w części II wniosku.

Zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, wniosek o wypłatę jednora-zowego świadczenia należy złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego - w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia, nie później niż do ukończenia przez dziecko 18 roku
życia. Wniosek złożony po terminie zostanie pozostawiony bez rozpoznania.

Wzór wniosku określa załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 26 stycznia 2023 r., w sprawie wzoru wniosku o jednorazowe świadczenie z tytułu urodzenia się dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (Dz. U. z 2023 r. poz. 211).

Jednorazowe świadczenie, podobnie jak świadczenia rodzinne, podlega unijnej koordynacji systemów za-bezpieczenia społecznego. Oznacza to, że w przypadku gdy osoba uprawniona do jednorazowego świad-czenia lub członek rodziny tej osoby przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w któ-rym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (tj. w kraju UE, EOG, Szwajcarii lub określonych przypadkach Wielkiej Brytanii i nie jest to pobyt turystyczny, leczniczy ani zwią-zany z podjęciem nauki), wniosek wraz z dokumentami zostanie przekazany wojewodzie w celu ustalenia, czy w danej sprawie zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.

Jednorazowe świadczenie nie przysługuje jeśli dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (oznacza to dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schro-nisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie) albo w pieczy zastępczej. Jednorazowe świadcze-nie nie przysługuje również w przypadku urodzenia martwego dziecka.

Jednorazowe świadczenie, nie podlega egzekucji ani opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem (Dz. u. Z 2020 r. poz. 1329 z późn. zm.) :
 https://www.gov.pl/attachment/3c09f5db-01b2-4e19-ad3a-a3096a675481

Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 26 stycznia  2023 r. w sprawie wzoru wniosku o ustalenie prawa do jednorazowego świadczenia z tytułu urodzenia się dziecka , u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenia albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prena-talnym, okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (Dz. U. z 2023 r. poz. 211) :
https://www.gov.pl/attachment/988bea5a-a79d-406e-920b-26a8ed183d8b